چگونه می توان پس از کسب علم در راه سلوک از جمله اسرار نماز ، حب خدا و اجتناب از لذتهای نفسانی قدم برداشت؟
porsojoo.com
رای رسیدن به این مقصود باید راه دامنه دار و سختی را پیمود و ازگردنه‌های پرپیچ و خم گذر کرد. این راه، عبارت است از «تزکیه و تهذیب نفس‌و خودسازی».
اگر این راه، آگاهانه، عاشقانه و با جدیت پیموده شود، نتایج و آثاردرخشانی به دست خواهد آمد که از جمله آنها، رفع حجاب اکبر (علم ودانش‌ظاهر) و انس و علاقه به محبوب و معشوق واقعی و ارتباط با نماز و نیایش و...است. اموری که در تهذیب نفس و خودسازی کمک می‌کند، عبارت است از:
1. تفکر: حضرت علی (ع) فرمود: «هر کس که قلبش را با تداوم فکر، آبادسازد، افعالش در باطن و ظاهر خوب خواهد شد.» (غرر الحکم، ص 690)
غفلت؛ یکی، از بیماری‌های بزرگ نفسانی و منشا بسیاری از بیماری‌های‌دیگر است و دوای این درد، تفکر واندیشه، عاقبت اندیشی، تقویت نیروی‌ایمان و... می‌باشد. بر انسان لازم است همواره مراقب نفس خویش باشد؛مرگ را فراموش نکند؛ در عواقب سوء بیماری‌های نفسانی و کیفر گناهان وعذاب‌های سخت دوزخ بیندیشد و حساب و کتاب قیامت را همواره در نظرداشته باشد. در چنین صورتی که برای تهذیب نفس آماده شده، می‌تواندقاطعانه تصمیم بگیرد و نفس خویش را از اخلاق زشت و گناهان پاک سازد.
2. تادیب و مجازات: برای موفقیت در تزکیه و تهذیب نفس، در آنی،نفس خودمان را مورد خطاب و تهدید قرار می‌دهیم (مبنی بر ترک گناه و انجام‌دادن اعمال صالح) و با خود شرط می‌بندیم که گناه نکنیم؛ مثلاً اگر نفس‌غیبت کند، شرط می‌نمایم که فلان مبلغ پول صدقه بدهم یا یک روز آب‌نمی‌نوشم و...
بعد از آن کاملاً از نفسمان مراقبت می‌کنیم که غیبت نکند و چنانچه غیبتی‌از او صادر شد، بدون ارفاق و سهل انگاری قاطعانه در برابرش می‌ایستیم ومجازاتی را که وعده داده بودیم، به اجرا در می‌آوریم.
3. توجه به کرامت ذات و تقویت ارزش‌های انسانی: نفس انسان،گوهر گران بهایی است که از عالم حیات، علم، کمال، جمال، رحمت، احسان‌و افاضه به وجود آمده و طبعاً با همین امور سنخیت دارد. بنابر این اگر به مقام‌شامخ و ارزش وجودی خودش توجه داشته باشد، اخلاق رذیله و ارتکاب‌گناه را دون شان خویش می‌داند و طبعاً از آنها بیزار خواهد بود. وقتی فهمیدانسان است و انسان نفخه‌ای است الهی که از عالم بالا آمده، شهوت‌ها وخواست‌های حیوانی در نظرش بی ارزش و تمایل به مکارم اخلاق دروجودش احیا خواهد شد.
امیرالمؤمنین علی(ع) فرمود: «هر کس که نفس خودش را گرامی بدارد،شهوت‌ها برایش کوچک و بی ارزش خواهد بود». (نهج البلاغه، قصار 449)
4. ترک معاشرت با دوستان بد: انسان موجودی اثرپذیر و مقلد است وبسیاری از صفات و آداب و رفتارش را از انسان‌های دیگر فرا می‌گیرد(خصوصاً دوستان و معاشران نزدیک). دوستی با افراد فاسد و بد اخلاق،انسان را به صلاح و خوبی دعوت نمی‌کند. یکی از ویژگی‌های انسان همین‌است که خودش را همانند دیگران می‌سازد و در این میان، دوست بد، یکی ازگرفتاری‌های شوم انسان و از عوامل بدبختی و انحراف او است، که باید جداًاز چنین شخصی دوری گزیند. حضرت علی(ع) می‌فرماید: «از دوستی باافراد فاسق جداً اجتناب کنید؛ زیرا شر به شر ملحق خواهد شد.»(غرر الحکم،ص 147)
5. دوری از موارد احتمالی لغزش: انسان همواره در معرض لغزش وگناه است و نفس اماره همیشه به بدی‌ها رو می‌کند و... برای کسانی که‌درصدد تهذیب نفس‌اند؛ ضرورت دارد که چشم و گوششان را از مناظرشهوت‌انگیز و فساد و انحراف و گناه ممنوع سازند. در مجالس غیر شرعی‌شرکت نکنند و با افراد فاسق، ارتباط نداشته باشند. در غیر این صورت‌همواره در معرض خطا و لغزش و گناه خواهند بود.پس از آن که، رفتار و گفتارخود را با توجه به موارد یاد شده تغییر دادیم؛ شایسته است که به‌دستورالعمل‌های زیر نیز عمل کنیم:
1. انسان قبل از هر چیز باید به وسیله توبه، نفس خویش را از گناهان واخلاق زشت پاک سازد.
2. او باید همواره خود را در محضر خدا ببیند و سعی کند در همة احوال به‌یاد خدا باشد و اگر غفلتی عارض شد، فوراً باز گردد.
3. انسان باید از نفس خود کاملاً مراقبت کند تا به گناه آلوده نشود. در شبانه‌روز ساعتی را برای محاسبه نفس قرار دهد و با کمال دقت به حساب اعمال‌روزانه برسد.
4. به مقدار نیاز غذا بخورد و از پر خوری و شکم پرستی اجتناب کند.
5. سکوت را رعایت کند و جز به مقدار ضرورت سخن نگوید.
6. دائم الوضو باشد. هر موقع وضویش باطل شد، فوراً وضو بگیرد.
7. در شبانه روز، ساعتی را به توجه و حضور قلب اختصاص دهد و برنامه‌منطقی جهت خلوت و تفکر و خودسازی داشته باشد.
8. ذکر «یا حی یا قیوم، یا من لا اله الا انت» را ورد زبان خود قرار دهد وهمواره با حضور قلب، آن را تکرار کند.
9. در شبانه روز یک سجده طولانی انجام دهد و به مقداری که قدرت داردوبا حضور قلب، این ذکر را تکرار کند «لا اله الا انت، سبحانک انی کنت من‌الظالمین».
10. هر روز با حضور قلب مقداری قرآن بخواند ودر معانی آیات آن، تفکرنماید.
11. هنگام سحر از خواب برخیزد و وضو بگیرد و در جای خلوت، و باحضور قلب نماز شب بخواند.
12. در تمامی کارها و امور زندگی اخلاص داشته باشد ودرس و بحث وفعالیتهای اقتصادی را برای خدا و در جهت جلب رضایت او انجام دهد.
13. هدف او از درس و تحصیل، خدمت به مردم و تقویت و تایید دین‌باشد و از هر علمی، برای تبلیغ و تایید امور دینی استفاده کند.
14. در هر کجا احساس غرور و تکبر کرد و یا علم را ظلمت برای خوددانست، فوراً استغفار و استعاذه کند و به درگاه الهی پناه برد
لیست کل یادداشت های این وبلاگ
|
عبد الحسین بسم الله الرحمن الرحیم حضرت آیت الله بهجت:بیان فضائل اهل بیت (علیهم السلام) آنقدر اهمیت دارد که نیازی به اخلاص ندارد. این وبلاگ برای نشر فضائل و بیان حقانیت خاندان مطهر رسول الله (صلی الله علیه و آله)و پاسخ در حد امکان به شایعه پراکنی های مذاهب دیگر و آشنایی با دشمنان اسلام ناب محمدی (ص) گردآوری شده است. |